پایان نامه اوضاع سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، تاریخی بنی حماد در الجزایر
پایان نامه اوضاع سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، تاریخی بنی حماد در الجزایر
دسته: تاریخ
بازدید: 4 بار
فرمت فایل: doc
حجم فایل: 145 کیلوبایت
تعداد صفحات فایل: 117
پایان نامه اوضاع سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، تاریخی بنی حماد در الجزایر در 117 صفحه ورد قابل ویرایش با فرمت doc
قیمت : 7,000 تومان
پایان نامه اوضاع سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، تاریخی بنی حماد در الجزایر
دسته: تاریخ بازدید: 4 بار
فرمت فایل: doc
حجم فایل: 145 کیلوبایت
تعداد صفحات فایل: 117
پایان نامه اوضاع سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، تاریخی بنی حماد در الجزایر در 117 صفحه ورد قابل ویرایش با فرمت doc
فهرست
مقدمه. ۱
فصل اول. ۲
کلیات… ۲
پرسش های پژوهش…. ۳
هدف و اهمیت تحقیق.. ۳
تحلیل منابع تحقیق.. ۴
فصل دوم. ۶
اوضاع جغرافیایی مغرب اوسط… ۶
به دوران فرمانروایی.. ۶
اوضاع جغرافیایی دوران بنی‌حماد. ۷
مرزهای دولت‌حمادی و گستردگی و تحول آن. ۷
مقدمه. ۷
مرزهای جغرافیایی.. ۷
نمای کلی مرزهای حکومت… ۹
مرحلة مرکزیت أشیر. ۱۴
مرحله‌ی قلعه. ۱۶
دورة مرکزیت شهر بجایه. ۲۲
کشاورزی و اقتصاد دوران بنی حماد. ۲۷
زراعت… ۲۸
صناعه. ۳۰
تجارت… ۳۱
فصل سوم. ۳۵
اوضاع سیاسی (تاریخی) ۳۵
پیش آمد. ۳۶
نسب حماد. ۳۷
شخصیت حماد. ۳۹
نقش دنباله روی در زندگی حماد. ۴۲
پیمان سیاسی بین حماد و بادیس…. ۴۴
نقش عملی در تأسیس حکومت… ۴۹
صلح و اعلام بر پایی حکومت… ۵۳
ارزیابی این نقش حمادی ها ۵۵
فرمانروایان بنی حماد. ۵۸
تاریخ حکومت و سیاست های آنان. ۵۸
دورة درگیری و کشمکش در مغرب… ۶۰
حماد و آغاز دوره استقلال (۴۰۸ـ۴۱۹هـ ) ۶۰
قائد بن حماد و آغاز نبرد مغرب… ۶۱
محسن بن قائد. ۶۵
بلکین بن حماد و نیروهای جدید درمغرب… ۶۷
دورة برقراری آرامش نسبی.. ۷۲
ناصربن علناس و آغاز دورة ثبات و آرامش…. ۷۲
منصور و ادامه سیاست ناصر بن علناس… ۸۳
بادیس بن منصور. ۹۰
عزیز اوج دورة ثبات… ۹۲
دورة آخر یحیی بن عزیز و آغازافول. ۹۷
استسلام یحیی (آخر امراء حمادیون) : ۱۰۷
عوامل سقوط دولت : ۱۰۸
سقوط دولت حمادی.. ۱۰۸
موحدون در الجزایر. ۱۰۸
سیاست خارجی دولت… ۱۱۱
حمادیون و فاطمیون. ۱۱۱
حمادیون و بنوزیری.. ۱۱۳
حمادیون و بنو خراسان. ۱۱۵
حمادیون و زناته. ۱۱۷
حمادیون و قبایل عرب… ۱۱۸
حمادیون و مرابطون. ۱۱۹
حمادیون و اندلسون. ۱۲۱
حمادیون و مسیحیون. ۱۲۲
فصل چهارم. ۱۲۵
اوضاع اجتماعی دوران بنی حماد. ۱۲۵
طبقات و اجناس… ۱۲۶
عادات اجتماعی.. ۱۲۸
نظام سیاسی.. ۱۳۰
نظام اداری.. ۱۳۱
نظام مالی.. ۱۳۴
فصل پنجم.. ۱۳۷
اوضاع فرهنگی بنی حماد. ۱۳۷
روش تعلیمی.. ۱۴۱
عقاید و مذاهب… ۱۴۲
علوم نقلی.. ۱۴۳
علوم دینی.. ۱۴۶
تاریخ و جغرافیا ۱۴۸
علوم تجربی.. ۱۴۹
فنون و عمارت… ۱۵۰
منابع. ۱۵۶
منابع
۱- ابن حمدیس القطی(د.سعد شلبی) رساله ما جستیر بدارالعلوم (فی تاریخ الارب) .
۲- الاستبصار فی عجایب الامصار – وصف مکه و المدینه و مصر و بلاد المغرب – لکتاب مراکشی من کتاب القرن السادس الهجری – نشر و تعلیق د – سعد زغلول عبدالحمید، مطبعه جامعه الاسکندریه سنه ۱۹۵۸م.
۳- االاسلام (هنری ماسیه) ترجمه بهیج شعبان – منشورات دارعویدات – بیروت.
۴- الاسلام فی المغرب و الاندلس (لیفی بروفنسان) – ترجمه د –السید عبدالعزیر سالم – نشر مکتبه النهفته المصریه – سلسله الالف کتاب سنته ۱۹۵۶ م.
۵- الاسلام و الثقافه العربیه ج۱ (جزء الاول) (د. حسن احمد محمود)- دارالنهفته المصریه ۱۹۶۳ م.
۶- بجایه (کتالوج) سلسله الفن و الثقافه – نشر وزاره الاخبار الجزائریه ، اشراف د. بوروبیه – مدرید ۱۹۷۰ م.
۷- البیات المغرب (ابن عذاری المراکشی) کان حیاً سنه ۷۱۲ ه – بیروت – مکتب صادر ۰ مطبعه المناهل ۱۹۵۰ م.
۸- تاریخ الاسلام السیاسی (د.حسن ابراهیم حسن) ج ۴ الطبعه الاولی – مکتبه النهفته المصریه – سنه ۱۹۶۳ م.
۹- تاریخ الشعرب الاسلامیه (امپراطوریه الاسلامیه و انحلالها) کارل بروکلمان – ترجمه د – بینه فارس‌و منیر بعلبکی – نشر دارالعلم للملایین – بیروت – الطبعه الاولی ۱۹۴۹ م.
۱۰-تاریخ المغرب العربی (د.سعدزغلول عبدالحمید من الفتح العربی حتی قیام دول الاغالبه و الرستمیون و الادارسه) ج ۱ – دارالمعارف ۱۹۶۵م.
۱۱- تاریخ العرب (مطول) د. فیلیپ حتی و آخرین – ج ۲ – طبع و نشر دارالکشاف – بیروت – ۱۹۵۱ م.
۱۲- التذکار فیمن ملک طرابلس و ماکان بها من الاخبار (لابن غبوش ت: قرن۱۳ هـ) تصحیح الطاهر احمد الزاوی – مکتبه النور – طرابلس ۰ الطبعه الثانیه ۱۹۶۷٫
۱۳- تاریخ الاسطول العربی (محمد یاسین المحمودی) مطبعه الترقی بدمشق
۱۴- التاریخ الاسلامی و الحضاره الاسلامیه ،الجزء‌الرابع (د – احمد شلبی) مکتبه نهفته مصر (الطبعه الاولی و االثالثه).
۱۵- التاریخ الدوله الفاطمیه فی المغرب ،مصر، سوریا،بلاد العرب (د.حسن ابراهیم) الطبعه الثانیه ۱۹۵۸ – مکتبه النهفته المصریه – القاهره.
۱۶- الحکام بامرالله (محمد عبدالله عنان) مطبعه لجنه التالیف و الترجمه و النشر – ج ۱ – ۱۹۵۹م.
۱۷- دایره المعارف الاسلامیه – الطبعه الثانیه ۱۹۳۴ – ترجمه د. محمد الفندی و آخرین .
۱۸- الدعوه الی السلام (سی توماس آرنولد) الطبعه الثانیه ۱۹۵۷م مکتبه النهفته المصریه.
۱۹- دیوان ابن حمدیس (ت: ۵۲۷ ه) تحقیق د: احسان عباس – دار صادر بیروت ۱۹۶۰ م.
۲۰- سندرات الذهب فی اخبار من ذهب (عبدالحی بن العماد الحنبلی)۱۰۸۹ هـ نشر مکتبه القدس سنه ۱۳۵۰٫
۲۱- العبر فی اخبار العرب و العجم و البربر (عبدالحرمن بن خلدون ت: ۸۰۸) الجزء السادس منشور دار البنانی ۱۹۶۸م.
۲۲- عنوان الدرایه فی من عرف من العلماء فی المائه السابعه بیجایه (لابی العباس العنبرینی ت ۷۱۴ه) الطبعه الثعالبیه بالجزایر ۱۳۲۸هـ).
۲۳- فتح العرب للمغرب (د.حسین مونس) نشر مکتبه الآداب بالجمامیز – الطبعه الاولی ۱۹۴۷ .
۲۴- قاده فتح المغرب العربی (محمود شیت خطاب) الطبعه الاولی – ۱۹۶۶ نشر دارالفتح للطباعه و النشر.
۲۵- القاموس الاسلامی – المجلد الثانی – احمد عطیه الله – نشر مکتبه النهفته المصریه ۱۹۶۳م.
۲۶ -الکامل فی التاریخ للشیخ عزالدین ابن الحسن المعروف بابن الاثیر
ت: ۶۳۰ ه. دارصادر بیروت ۱۹۶۷٫
۲۷- کتاب الجزایر (احمد توفیق المدنی)طبع دارالمعارف – طبعه الثانیه ۱۹۶۳٫
۲۸- – مجمل التاریخ الادب لتونسی من فحر نفتح العربی لافریقیه الی العصر الحاضر – الحسن حسن عبدالوهب- لطبعه الثالثه – نشر مکتب بتونس.
۲۹- مروج الذهب و المعادن الجوهر (۴ اجزاء)للرحاله ابن الحسن علی بن الحسین بن علی المسعودی ت: ۳۴۶ ه – ضبط یوسف اسعد داغر ۰ نشر دار الاندلس – بیروت – طبقه الاوالی ۱۹۶۶٫
۳۰- المسالک و الممالک لابن الحاق ابراهم بن محمد الفارس الاصطخری المعروف بالکرخی (ت: النصف الاول من القرن الرابع الهجری) تحقیق محمد جابر عبدالعال العینی ،وزاره الارشاد ۱۹۶۱ – قاهره.
۳۱- المغرب الاسلامی – منذ بناء معسکر القرن حتی انتهاء ثورات الخوارج سیاسه نظم لقبال موسی – استاذ مساعد بجامعه الجزایر – طبقه الاولی – مطبقه البعث بقسنطینه ۱۹۶۹م.
۳۲- المغرب الکبیر ج ۲ – د. السید عبدالعزیر سالم – الدار القومیه للطباعه و النشر ۱۹۶۶٫
۳۳- المغرب فی ذکر بلاد افریقیه و المغرب – جزء من کتاب المسالک و الممالک لا بی عبدالله البکری، ت: ۴۸۷ هـ د. السید عبدالعزیز سالم – الدار القومیه للطباعه و النشر، ۱۹۶۶ م.
۳۴- معالم تاریخ المغرب و اندلس.
۳۵- صدیق – عبدالرزاق – مهره الفارس.
۳۶- الشیبانی – محمدشریف – تاریخ القبایل العربیه فی السواحل الفارسیه .
۳۷- القلقشندی – نهایه الارب فی معرفه قبایل العرب.
۳۸- مقدمه ابن خلدون (عبدالحرم بن محمد ت: ۸۰۸ هـ) تحقیق د. علی عبدالواحد وافی طبع لجنه البیان العربی الطبعه الاولی ۱۹۵۸٫
۳۹- المونس فی اخبار افریقیه و تونس لابن عبدالله محمدبن ابی القاسم القیروانی المعروف بابن دینار (مات فی آخر القرن الثانی عشر) تحقیق محمد شمال – المکتبه العتیقه ۱۳۸۷ هـ. .
۴۰- موجر التاریخ العام للجزایر (عثمان کعاک) نشر مکتبه العرب ب تونس (۱۹۲۵م.).
۴۱- موسوعه تاریخ العالم ج ۲ – اصررها و لیام لانجر – اشرف علی الترجمه – د. محمد مصطفی زیاده – مکتبه المصریه ۱۹۶۳٫
۴۲- النجوم الزهره – جمال الدین ابوالمحاسن – یوسف بن تقزی بردی ت: ۸۷۴ هـ نسخه مصوره عن طبعه دار الکتب (ج ۵).
۴۳- نظم الجمان لابی الحسن المشهور بابن القطان: ۶۷۰ تقریباً – الجزء ۶ من الکتاب منشورات کلیه بجامعه محمد الخامس – تقحیق د. محمود علی مکی.
۴۴- نفخ الطیب من غصن الاندلس الرطیب – اجزاء ۲ و ۳ – لاحمد بن محمد المقری ت: ۱۰۴۱ هـ تحقیق محمد محی الدین عبدالحمید – مطبعه السعاده به مصر – الطبعه الاولی ۱۹۴۹م.
۴۵- نهایه الارب فی معرفه انساب العرب القلقشندی – تحقیق ابراهیم الابیاری – الشرکه العربیه للطباعه و النشر – الطبعه الاولی ۱۹۵۹م.
۴۶- وفیات الاعیان و ابناء انباء الزمان لابی العباس شمس الدین احمد بن خلکان ت: ۶۸۱ – تحقیق محمد محی الدین عبدالحمید – الطبعه الاولی ۱۹۴۸ –مکتبه التهضه المصریه .
۴۷- الاسلام و الثاقه ابوبیه – حسن احمد محمود – ج ۱٫
۴۸- المغرب فی حلی المغرب – ابن سعید – جزء‌اول.
۴۹- جمهره الانساب العرب (لابی محمد علی بن احمد بن سعید بن حزم الاندلس ت: ۴۵۶ هـ سلسله ذخایر العرب – نشر دارالمعارف بمصر ۱۹۶۲ – تحقیق استاد عبدالسلام هارون.
مقدمه
حکومت حمادی ها بر مغرب از سال ۴۰۵ تا ۵۴۷ و ۱۳۵ م. نزدیک به یک قرن و نیم دوام داشت طی این مدت آنان توانستند به بسط و گسترش مسائل سیاسی و نظامی بپردازند حاکمان این دولت نه نفر بودند اولین آنها حماد بن بلکین الذیری و آخرینشان یحیی بن عزیز بود که عبدالمؤمن بن علی اولین خلیفه موحدین در سال ۵۴۷ هـ. او را سرنگون ساخت .
دولت حمادی اولین دولت بربری مستقلی بودند که توسط مغربی‌های اصیل برالجزایر حاکم شدند قبل از آن مغرب شاهد حکومت بنی رستم اباضی بود که شهر تاهرت رابعنوان پایتخت برگزیدند و توسط فاطمیون سرنگون شدند. این دولت در دوران حکومت مغرب نقشی مهم در گسترش اسلام و زبان عربی داشت حماد توانست در استقلال و ایجاد دولتی واحد بر بادیس بن مغر پیشی گیرد پس از آن سعی و تلاش فراوانی از خود نشان داد تا این دولت را تشکیل داده و آنرا سامان دهی و بر آن حکومت کند.
می توان این دوره را دورة استقلال بر برها یا دورة ملوک الطوایفی نامید در تصور ما بر خلاف حکومت معاصر آن در اندلس این حکومت به مثابة دوره چهارم حیات سیاسی در مغرب است زیرا سه دوره سیاسی قبل از آن وجود داشت که عبارت است از : ۱ـ دوره والیان (فتوح)، ۲ـ عصر ممالیک عربی مستقل مانند ادریسی ها ، رستمی ها، آل اغلب ،۳ـ دوره وحدت فاطمی ها .
دولت حمادی دولیت قبیله ای بود که تحت امر باقی حکام نبود لیکن از لحاظ پیشرفت علمی و تاریخی به دولت قاهره ،بغداد ،قرطبه ، پالومو، فاس و غیره که از متمدن ترین شهرهای آن زمان اسلام بودند نمی‌رسید دولت حمادی دولیت بود که عده ای به زور مغرب اسلامی را میان خود قسمت کرده بودند.
حقیقتاً بنی حماد از بهترین حاکمانی بودند که بر سرزمین هایشان در جهان اسلام حکومت کردند و علی رغم اختلافات داخلی همیشه به فکر راحتی و ارتقاء سطح زندگی مردم عادی و مصالح کشور بودند با وجود همه این شورشها و انقلابات که درون خانواده حمادی بود هیچ گاه شکل حکومت که استبداد موروثی بود تغییر نکرد. دوران حکومت حمادی ها به کرات شاهد تغییر پایتخت بود در ابتدا شهر اشیر ، سپس قلعه؛ و در آخر بجا یه شاهد حکومت پنج تن بود که اولین آنها ناصربن علناس و آخرین آنان یحیی بن عزیر بود.
فصل اول
کلیات
پرسش های پژوهش
موضوع: اوضاع سیاسی، تاریخی،اجتماعی ، فرهنگی بنی حماد در الجزایر
سؤال اصلی که مطرح است این است دلیل پدید آمدن این قوم در الجزایر چه بوده است ؟ و چرا بعد از مدت مدیدی دچار انقراض و سقوط شد؟
فرضیه اول این است که ما می بینیم قبیله ای دروادی های مختلف آن بین تمامی شهرهای مغرب پخش شده است . مانند زنانه و صنهاجه چه در مغرب یا مغرب میانه و آفریقا یا امتداد یافتند . همچنانکه قیام دولتها با وحدت سیاسی حقیقی بخش های فراوانی از شهر های مغرب رادر بر می گیرد خود مؤید این اصل است . مانند آن دولت ،فاطمیون و مرابطین می باشند، و دولت حمادی از بدو تأسیس تا زمان سقوط دارای جایگاهی بزرگ و مهم در تاریخ .غرب میانی بوده و ساکنان الجزایر به توقی دادن دولت حمادی همت گماشتند و سعی در گسترش نفوذ دولت حمادی در مغرب اقصی داشتند اما این دولت چند سالی بیشتر بطول نانجامید که باعث سقوط شد و نتوانست براقصی نقاط آن تسلط داشت باشد همچنانکه با مشکل بزرگی مواجه بود که در رأس آنها هجوم قبایل عربی در (۶۴۲ هـ) بود که یکی از دلایل مهم انقراض دولت در سال ۵۴۷ گردیده است .
سئوال دیگری که مطرح است این است که تأثیرات حکومت حمادی در مغرب میانی چه بوده است؟ حقیقتاً حمادی‌ها از بهترین حاکمانی بودند که بر سرزمین هایشان در جهان اسلام حکومت کردند علی رغم اختلاف داخلی همیشه به فکر راحتی و ارتقاء سطح زندگی مردم عادی و مصالح کشور بودند . خصوصاً در زمان حکومت ناصر و منصور که به بالاترین حد مجد و ابهت دست یافتند ایجاد کاخ ها، بنا های فراوان ،جذب دانشمندان ممتاز در علوم فقهی و دینی ، بحث و مناظره با علما خصوصاً رجال فقه ، کلام ، علوم طبیعی مانند کیمیا و….. سازش و روابط با دول اروپایی و قبایل عربی هلالی که حالت ثبات سیاسی ، اقتصادی ، مالی و امنیتی را برای دولت حمادی به ارمغان آورد.
هدف و اهمیت تحقیق
کارکرد صحیح و درست اقوام و قبائل متعدد در طول تاریخ از لوازم واجب و اجتناب ناپذیر آنان برای برپایی و دوام شان بوده و بازگو کردن عوامل مهم شکوفایی و رشد شان سبب تجربه اندوزی و درس گرفتن از آنان می شود در قرون ۵ و ۶ قدرتهای سه گانه بزرگی مثل زنانه ، بنی زیری ، بنی حماد در مغرب عربی سربر آورند، از میان این دول بزرگ ، دولت حمادی حکومتی محلی و قبیله ای تشکیل داد. درست است به جایگاه دولتهای بزرگ مثل مراطبین ، موحدین نمی رسیدو پایتخت آنان ننیز از نظر ارزش و اعتبار به پای شهرهای فاس و مراکش یا قیروان نمی رسید اما در طول یک قرن و نیم توانستند دست به فعالیت های عمرانی ، کشاورزی ، فرهنگی ، معماری و … بزنند. تا آنجا که مردم دیگر شهرها به هجرت به سوی قلعه و بجایه دو پایتخت مهم آنان ترغیب شدند . به گفته این خطیب شهر قلعه شاهد پیشرفت‌های معماری و فرهنگی بسیاری از جمله قصرهای زیبا، برج‌های مرتفع ، مساجد زیبا و وسیع بوده است و به راستی قلعه، قلعه علم و مذهب شد.
مؤسس دولت (حماد ) نگهبان مرزهای دولت حمادی بوده تا جائیکه حکومت الجزایر شرقی و حفظ و صیانت ان از هجوم قبایل زنانی بر عهده او بوده، از رودخانه شلف تا رودخانه موبویه یعنی بر تمام مغرب تسلط پیدا کرد و جانشینان او نیز رویة او را ادامه داده و به مجدو عظمت وصف ناپذیری دست یافتند و از بزرگترین شهرهای آفریقا و یشرفته ترین آنها شد.
اما با تمام این مزایا عوامل زیادی باعث زوالشان شد حمله دشمنان خارجی مثل نورمان‌ها ،بنی هلال، مراطبین و موحدین ، بنی زیری ، فساد و رفاه طلبی و بی کفایتی یحیی بن العزیز ، خیانت وزیرش میون میمون بن حمدون و همکارانش با موحدین و عوامل دیگر خصوصاً اختلاف و انقلابات داخلی سبب ستوطشان شد، این دولت نتوانست شرایط سازگاری و هماهنگی را برای ماندگاری بیشتر قبل از انحطاط فراهم کند ، و زمانی که رو به انقراض می‌رفت عوامل بسیاری در سقوطش او را یاری کردند.
و هدف ما نیز شناخت پیچ و خم های دولت ، عوامل ضعف و قدرت او ، و چگونگی بوجود آمدن دول بزرگ در عرصة سیاست خارجی ، تأثیر دولت از جهات مختلف فرهنگی ، علمی و …. بر شهرهای هم جوار بوده است.
تحلیل منابع تحقیق
روش تحقیق کتابخانه ای ، توصیفی ،مقایسه ای است، بدین منظور که با بررسی کتب و نشریات متعدد که از دوران این قوم بر جای مانده و با تحقیقاتی که بعداً انجام گرفته است توانسته ام بررسی جامع و کاملی از این دولت داشته باشم ،منابع فراوانی ما را در این زمینه یاری داده اند، خصوصاً منابع جامع و کاملی که به فارسی نوشته شده مثل العبرومقدمه این خلدون، کامل ابن اثیر و کتب عربی که ترجمه نشده اند مثل موسوعه تاریخ العالم ج ۲ که براستی منبع عظیم و جامعی بوده است . اگر منابع بزرگ و عظیم تاریخ حمادی را کنار گذاریم بقیه منابع شرح مختصری از دولت در اختیار محقق می‌گذارند مثل نظم الجمان ، قاموس الاسلامی ، مسالک الممالک ، نجوم الذاهره و… ، خصوصاً زمانی که این حکومت محلی از دل دولت بزرگتری مثل بنی زیری در تونس برخاسته باشد. منابع بسیاری در مورد بنی زیری اطلاع مختصری می دهند امادر مورد بنی حماد مطلبی در کتاب خویش نمی‌‌آورند حال شاید روش حکومتی و مملکت داری این دو قوم شبیه هم بوده البته در مواردی مثل عقاید و مذاهب و شیوه و مسلک حکومتی و مدارا با دول خارجی ، با دولت همسایه (بنی زیری) اختلاف داشته‌اند.
منابع تاریخی بیشتر به بررسی وقایع تاریخی ، سیاسی دولت حمادی می پردازند و کمتر از مسائل دیگر مثل فرهنگی ، مذهبی . روش حکومتی و … سخنی به میان آورده اند و اگر محقق بخواهد اطلاع کاملی در اختیار دیگران بگذارد باید این دولت را توأماً با دولت بنی زیری مطالعه نماید زیرا در حقیقت قالب و شکل منحصر به فرد و واحدی داشته اند .
فصل دوم
اوضاع جغرافیایی مغرب اوسط به دوران فرمانروایی
اوضاع جغرافیایی دوران بنی‌حماد
مرزهای دولت‌حمادی و گستردگی و تحول آن
۱- پیش‌درآمد
۲- سیمای کلّی مرزهای این دولت
۳-مرحله اشیر
۴- مرحله قلعه
۵- مرحله بجایه
مقدمه
مرزهای جغرافیایی
در بررسی هر یک از دولتهای مغرب عربی پژوهشگر خود را در مقابل پدیدة دائمی جزر و مد جغرافیایی مرزهای این دولت می‌یابد یعنی تقسیم جغرافیایی داخلی مغرب عربی که در حقیقت بر اساس جغرافیایی نیست. یکی از حقایق بارز وجودی آن است، ساحل مغرب از کنارة دریای مدیترانه از غرب تا برقه و تا طنجه امتداد دارد،از لحاظ جغرافیایی به اقیانوس اطلس متصل است و جغرافیایی آن به تقسیم سیاسی‌اش ربطی ندارد و نیز در جنوب صحرایی وجود دارد که پدیدة جغرافیایی مشابهی از لحاظ آب و هوا در تمامی کشورهای مغرب عربی پدید می‌آورد و منطقه مرکزی مغرب، مرتفعات (نجود)را تشکیل می‌دهد که شاید به نوبة خویش در تمامی مغرب عربی یگانه و بی‌مانند باشد و همچنانکه دریای مدیترانه (دریای روم) وسیله‌ای برای ارتباطات بود، صحرا نیز وسیله دیگر بود و کودتاها بین شهرهای مغرب عربی مانع نبود بلکه عامل اتحاد کوه‌ها و تپه‌ها بین آنها شده است، تقسیم جغرافیایی مغربی تقسیمی بین افراد سیاسی موجود در مغرب نیست که هر یک از آنها را با مرزهای طبیعی از دیگری جدا کرده باشد بلکه آن تقسیمی است که بطور افقی درداخل این شهرها امتداد یافته به گونه‌ای که هر یک از آنها خود مستقل است که بزرگترین محیط‌های جغرافیایی مغرب را شامل می‌شود. پس هیچ علاقه‌ای بین تقسیم سیاسی و اختلاف در محیط وجود ندارد. شاید آنچه که مؤکد این پدیده است این باشد که ما می‌بینیم قبیله‌ای در وادی‌های مختلف آن بین تمامی شهرهای مغرب پخش شده است مانند زنانه، صنهاجه که در مغرب یا مغرب میانه و آفریقا امتداد دارند. همچنانکه قیام دولتها با وحدت سیاسی حقیقی بخش‌های فراوانی از شهرهای مغرب را در برمی‌گیرد خود مؤید این امر است .
مثال آن دولت فاطمیون و مرابطین می‌باشد به استثنای دولت موحدین که تمامی مغرب را در برگرفت ومشابهت رسومات و عادات و خصوصیات نژادی و شرایط تاریخی بین گونه‌های سیاسی که مغرب عربی برآنها تقسیم می‌شود، دلیل واضحی است افزون برادّله‌ای که نزدیکی جغرافیایی بین محیط‌های مغرب که گونه‌های سیاسی‌اش از آن ساخته شده مورد تأییدقرار می‌دهد.جغرافی‌دانان عرب، مغرب را در این دوره‌ها به سه بخش تقسیم کردهاند که عبارتند از ۱- آفریقا ( تونس)
۲- مغرب‌میانی ( الجزایر) ۳- مغرب دور ( مراکش)
« ولایت برقه» که لیبی اطلاق می‌شد اغلب تابعیت مصر را داشت که در این دوره‌ها فاطمی‌‌ها بر آن حکم می‌راندند و یا تأثیر پذیرفتن از مظاهر نزدیکی و شباهت که بیان کردیم پدیده‌ای موسوم و تکراری مرزهای بین کشورهای مغرب عربی را دستخوش تغییر می ساخت و اغلب حکومت‌هایی که در مغرب عربی تشکیل می‌شد، مرزهایشان به تبعیت از ضعف و قدرتشان تن به این تغییرات می‌دادند و این تغییرات تابع قرادادهای سیاسی داخلی نیز بود، درگیری قبیله‌ای در این دوره‌ها بر مغرب سایه افکنده بود و به پیدایش این پدیده کمک می‌کرد و درگیری‌هایی که همیشه مرزهای جغرافیایی را به شدت دچار دگرگونی می‌‌ساخت. مشخصه مرزهای کشورهای مغرب عربی در این دوره‌ها این بود که در طی حیات یک حکومت واحد و شاید یک حاکم واحدی به سرعت دچار تغییر می‌شد غلبه‌‌کردن براین پدیده چگونه میسر می‌شد؟
چگونه می‌توانیم بعنوان مثال به مرزهایی مانند حکومت حماد برسیم؟ من این حکومت را مواجه با چندین مرز‌بندی می‌یابم و شاید بعضی از آنان بطور عجیبی از این حکومت سخن گفته باشند، به تبع آن بزرگترین وسعت جغرافیایی را که به آن دست یافته را به او داده‌اند و همچنان مانده است که این دولت تنها در نیمه دوم زندگی‌اش به این گستردگی نایل آمده و چند سالی بیشتر به طول نه‌انجامید که آنرا از دست داد، و نتوانسته براقصی نقاط آن تسلط داشته باشد زیرا با مشکل بزرگ مواجه بود که در رأس آنها مشکل هجوم قبایل عربی در سال ( ۴۲۲ هـ.) به دستور مستنصر فاطمی و وزیرش(الیازوری) وجود داشت.
از طرف دیگر بعضی کتاب‌ها سعی در ترسیم نقشه این دولت از لحاظ جغرافیایی کردهاند ولی ولایت قسنطنیه والجزایر را به حساب نیاورده‌اند، بنابراین خود را مقابل روشی در بررسی مرزهای دولت حمادی‌ها می‌یابیم که خود را بر من تحمیل می‌کند( که آن را برگزینم) و این روشی است که می‌توان آن را بررسی مرزهای حکومت حمادی‌ها نامید.
در این تاریخ به نمادهای عمومی این مرزها که بین عمیق‌ترین حدود مدو عمیق‌ترین حدود جزر (دورترین و نزدیک‌ترین ) امتدادیافته پرداخته‌ایم. پس از این مرزها را به گونه‌ای تقسیم کرده‌ام که تا حد زیادی با مرکزی که این دولت بعنوان نقطه شروع زندگی و حکومت برای دفاع و هجوم انتخاب می‌کرد تناسب داشته باشد و نیز به نقشی که مرکز حکومت در این دوره داشت نظر داشته‌ام و نیز به هر مرکز از مراکز حکومت بعنوان نقطه آغازین جهش به مرحلة نوین با مرزهای جدید نگاه کرده‌ام. پس وضعیت مرزها تنها پیرو وضعیت حکومت و میزان قدرت و ضعف آن و پشتوانه تمدن و فرهنگی‌اش بوده است و این اساس تحقیق من دربارة مرزهای حکومت حمادی‌ها بوده است.
قیمت : 7,000 تومان
بلافاصله پس از پرداخت ، لینک دانلود به شما نمایش داده می شود و همچنین یک نسخه نیز برای شما ایمیل می شود .
کلمات کلیدی : پایان نامه اوضاع سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، تاریخی بنی حماد در الجزایر , اوضاع اجتماعی دوران بنی حماد ,اوضاع جغرافیایی دوران بنی‌حماد , اوضاع فرهنگی بنی حماد , تحقیق اوضاع سیاسی اجتماعی، فرهنگی , پایان نامه اوضاع سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، تاریخی بنی حماد در الجزایر
